Sau khi những đám đông giáo dân bị khích động đã giải tán, người dân đốn tập kết trong nhà, nhìn ra ngoài ngõ với ánh mắt ngờ, đầy lo lắng
Ngày 4-9, sau khi Tòa giám mục Xã Đoài (xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc) tổ chức Lễ tấn phong Giám mục phụ tá cho Linh mục Nguyễn Văn Viên, do Giám mục Nguyễn Thái Hợp làm chủ lễ, vào lúc 14 giờ 30 phút, trong khi UBND xã Nghi Phương đang tổ chức cuộc họp bàn về nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, thì có khoảng 30 người dân đốn là nữ giới mang theo liềm, chấu xông vào hội sở UBND đòi thả Ngô Văn Khởi và Nguyễn Văn Hải.
Tại cơ quan CSĐT, hai đối tượng Ngô Văn Khởi và Nguyễn Văn Hải đã nhấn hành vi vi phạm pháp luật.
Cuộc sống của người dân xã Nghi Phương đã bị ảnh hưởng lớn từ những sự việc vừa qua. Khoảng 19 giờ 30 phút, các cán bộ công an đến nhà anh Đậu Văn Sơn, Chỉ huy trưởng Ban CHQS xã Nghi Phương để gửi xe gắn máy thì bị hàng trăm giáo dân kéo đến vây bắt.
Ngay sau khi vụ việc xảy ra, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Nghệ An đã quyết định khởi tố vụ án hình sự với 4 tội danh “gây rối thứ tự công cộng”, “hủy hoại tài sản công dân”, “bắt giữ người trái luật pháp” và “cố ý gây thương tích”. Ngô Văn Khởi nói: “Tôi xin nhắn nhủ với vợ con đừng có gây rối.
Ngoại giả, tại trọng tâm giao thiệp một cửa xã Nghi Phương, giáo dân cũng tiến hành khống chế, giam giữ ông Quang - Chủ tịch Hội Nông dân huyện Nghi Lộc từ 9 giờ đến 14 giờ. Lực lượng Cảnh sát cơ động buộc phải dùng quả nổ để giải thể đám đông, bắt giữ 16 đối tượng quá khích. Sau khi Cơ quan CSĐT bắt giữ hai đối tượng trên, đầu tháng 7-2013, Tòa giám mục Xã Đoài, Linh mục Trần Phúc Chính (quản hạt Nhân Hòa), Linh mục Đặng Hữu Nam (quản xứ Bình Thuận), Ban hành giáo xứ Mỹ Yên và thân nhân gia đình hai đối tượng có đơn gửi chính quyền tỉnh Nghệ An, huyện Nghi Lộc và Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Nghệ An (kèm theo chữ ký của 800 giáo dân) yêu cầu thả người “bị bắt cóc” và đe dọa chính quyền “nếu không thả người thì sẽ gánh chịu hậu quả”.
Sự việc chỉ dừng lại khi Linh mục Phê-rô Nguyễn Xuân Quý, Quản xứ Xuân Mỹ được tân Giám mục phụ tá Nguyễn Văn Viên ủy quyền lên gặp gỡ, luận bàn, nói chuyện với bà con giáo dân, khuyên giải bà con giáo dân không tụ hội đông người, gây cản ngăn an toàn liên lạc; việc gây hỗn loạn như thế là vi phạm pháp luật, ảnh hưởng mối kết đoàn lương giáo.
# Tôi gặp ở giáo họ Trại Gáo đã kể tóm lược cho chúng tôi nghe về những sự kiện đã xảy ra trên địa bàn từ cuối tháng 8 đến đầu tháng 9 vừa qua. Trong đó, các bị can Ngô Văn Khởi và Nguyễn Văn Hải bị khởi tố về tội “gây rối trật tự công cộng” quy định tại Điều 245 của Bộ luật Hình sự.
Những cánh đồng lúa đã chín vàng nhưng lác đác người thu hoạch. Ông Nguyễn Trọng Tạo, chủ toạ UBND xã Nghi Phương, san sớt: “Qua các nhà báo, tôi xin gửi lời đến bà con giáo dân hãy bình tĩnh, nhận thức được rõ vấn đề, đừng để bị xúi giục, lợi dụng làm những việc sai lầm mà giao hội vào lao động, sản xuất, phát triển kinh tế gia đình, xây dựng quê hương, kết đoàn lương giáo, sống tốt đời, đẹp đạo”.
Các đối tượng quá khích đã dùng xăng đốt, phá hỏng 5 chiếc xe gắn máy của các cán bộ công an; ném gạch đá vào nhà làm hư hại nhiều tài sản, trị giá hàng trăm triệu đồng của gia đình anh Đậu Văn Sơn, gây phức tạp tình hình an ninh thứ tự trên địa bàn.
Tại đây, rất nhiều người dân đã chặn xe, truy vấn chúng tôi với lời lẽ ngờ, gay gắt. Những ngày qua, chúng tôi đã về xứ đạo Mỹ Yên, giáo họ Trại Gáo, một miền quê, xứ đạo vốn thăng bình nhưng nay tình hình an ninh, trật tự an toàn tầng lớp có nhiều phức tạp.
Và tuy không giãi tỏ chính kiến nhưng chúng tôi nhận thấy, những giáo dân này có thái độ không nhất trí với các hành vi vi phạm luật pháp của các giáo dân trong thời gian qua đối với chính quyền xã Nghi Phương. Một câu khẩu hiệu lớn, chăng ngang đường vào cổng chính Đền thờ thánh An-tôn: “Kịch liệt phản đối việc bắt người trái pháp luật của chính quyền huyện Nghi Lộc và tỉnh Nghệ An”.
Tiếp đến, các giáo dân quá khích ép ông Nguyễn Hữu Lam, Phó Chủ tịch UBND huyện Nghi Lộc, viết xác nhận của UBND huyện, đề nghị những người bị giam ký vào tờ giấy này, rồi mới trả tự do cho 6 cán bộ rồi giải thể ra về.
Giáo dân cho rằng, những người này “vô tội” và cơ quan chức năng đã tổ chức “bắt cóc” người một cách “không minh bạch”.
Sau khi được chúng tôi đáp, giảng giải rõ ràng, những người dân này cho chúng tôi ra về và nói: “Các anh cảm thông, tình hình bây chừ rất phức tạp. Nhóm phóng viên - hợp tác viên. Chúng tôi đã tìm đến gia đình Nguyễn Văn Hải ở xóm 11, xã Nghi Phương.
Tìm hiểu, chúng tôi được biết: Ngày 22-5-2013, một số cán bộ Công an tỉnh Nghệ An về công tác, nắm tình hình an ninh thứ tự trên địa bàn giáo họ Trại Gáo, xã Nghi Phương. Quá trình bắt giữ hai đối tượng được thực hiện đúng quy định của Điều 80 Luật Tố tụng Hình sự về “bắt bị can, bị cáo về trại giam”, như có lệnh bắt bị can của thủ trưởng cơ quan điều tra, “khi tiến hành bắt người tại nơi khác phải có sự chứng kiến của đại diện chính quyền xã, phường, thị trấn nơi tiến hành bắt người”.
Tuy vậy, qua chuyện trò với chúng tôi, nhiều giáo dân ở xã Nghi Phương hoàn toàn hiểu rõ nguyên cớ hai đối tượng Ngô Văn Khởi và Nguyễn Văn Hải bị bắt tạm giam, bởi họ là những người hàng xóm trực tiếp chứng kiến vụ việc từ đầu đến cuối. Việc nhốt 6 cán bộ diễn ra từ 8 giờ 15 phút đến 18 giờ 15 phút cùng ngày. Vào 8 giờ ngày 3-9-2013, có khoảng 400-600 người dân kéo đến UBND xã Nghi Phương, mang theo nhiều pa nô, băng rôn cắm trước cổng trụ sở UBND với nội dung như trên.
Có 3 cán bộ Công an huyện Nghi Lộc bị giáo dân dùng gậy, típ sắt đánh đuổi đến bị thương và đưa về Nhà văn hóa xóm 13, xã Nghi Phương; những cán bộ khác lánh vào nhà anh Đậu Văn Sơn thì bị hàng trăm người dân bủa vây, hò la, chửi bới, đe dọa.
Chúng tôi buộc phải làm thế để bảo đảm an ninh cho nhà thờ và xứ đạo”.
Qua các sự kiện trên, thấy rõ lý do giáo dân ở xã Nghi Phương tập trung, gây áp lực và có những hành vi chống đối chính quyền và cơ quan chức năng là để đòi “trả tự do” cho hai đối tượng Ngô Văn Khởi và Nguyễn Văn Hải là giáo dân - công dân trú tại xã Nghi Phương, huyện Nghi Lộc. Chúng tôi nghĩ rằng, những hành vi vi phạm pháp luật của một số giáo dân nhất thiết sẽ bị xử lý theo đúng quy định của pháp luật.
Một số người quần chúng. Giám mục Nguyễn Thái Hợp cho rằng, nếu chính quyền không thả người thì Giám mục không chịu bổn phận, nếu tình hình phức tạp xảy ra thì “bỏ mặc” cho người dân và chính quyền xử lý. Sau đó, người dân tự tiện vào chiếm giữ phòng làm việc của đồng chí Phó Chủ tịch UBND xã, khống chế, giữ 6 cán bộ của huyện Nghi Lộc và xã Nghi Phương gồm các ông: Nguyễn Trọng Tạo, chủ toạ UBND xã; Nguyễn Đình Thư, Phó chủ toạ UBND xã; Hoàng Trung Thông, Phó bí thơ Đảng ủy xã; Trần Hữu Lam, Phó chủ toạ UBND huyện Nghi Lộc; Nguyễn Đình Nam, bí thư Huyện đoàn; Nguyễn Trung Dũng, Phó bí thư Huyện đoàn.
Đừng gây sức ép với chính quyền, không nghe lời xúi giục”. Ngay sau khi vụ việc xảy ra, ngày 1-9-2013, tại buổi làm việc với Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An, Giám mục Nguyễn Thái Hợp, Giám mục chính tòa Giáo phận Vinh (xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc) đã đưa ra yêu cầu thả người vô điều kiện và Tòa giám mục sẽ không làm giấy bảo lãnh cho hai đối tượng Ngô Văn Khởi và Nguyễn Văn Hải.
Nguyễn Văn Hải cũng hối hận: “Em nhận thức được hành vi của em là hoàn toàn vi phạm pháp luật. Đến 15 giờ 30 phút, Nhà thờ giáo họ Trại Gáo rung chuông, có hàng trăm giáo dân đổ về đoạn đường Tỉnh lộ 34 trước trụ sở UBND xã, la ó, dùng gạch đá tiến công các lực lượng chức năng đang làm nhiệm vụ bảo đảm an ninh tại đây, làm 20 cán bộ, chiến sĩ bị thương.
Chiều 6-9, chúng tôi tìm đến Nhà thờ xứ Mỹ Yên, với tư cách là người con quê hương đi xa, lâu ngày trở lại thăm nhà thờ. Người dân đã bủa vây, phong tỏa phòng làm việc của Đảng ủy, UBND xã; chửi bới, gây áp lực với chính quyền đòi thả 2 người bị bắt là Ngô Văn Khởi và Nguyễn Văn Hải.
Xin pháp luật khoan hồng, giảm bớt tội”. Buổi chiều cùng ngày, một số giáo dân quá khích đã chửi bới, hành hung các cán bộ đang bị giam cấm, ép buộc ông Nguyễn Trọng Tạo, Chủ tịch UBND xã viết “Giấy cam kết”, có đóng dấu với nội dung yêu cầu UBND tỉnh và các cơ quan chức năng thả Ngô Văn Khởi và Nguyễn Văn Hải.
Nhìn chung, các sự kiện mà người dân kể trùng hợp với thông tin mà ông Nguyễn Trọng Tạo, chủ toạ UBND xã Nghi Phương, cung cấp cho chúng tôi: Người dân tụ tập gây sức ép đối với chính quyền xã Nghi Phương - Vào khoảng 8 giờ 15 phút ngày 30-8-2013, có khoảng 250 đến 300 người là giáo dân thuộc giáo xứ Mỹ Yên kéo đến UBND xã và mang theo băng rôn, khẩu hiệu với nội dung “Phản đối chính quyền bắt người trái pháp luật”, “Cha tôi không có tội”, “Con tôi vô tội”, “Xúc phạm giáo hội là tự sát”.
Ngày 27-6-2013, Cơ quan CSĐT đã thi hành lệnh bắt tạm giam 2 bị can Ngô Văn Khởi và Nguyễn Văn Hải để phục vụ điều tra theo quy định của luật pháp. Bà Trần Thị Chân, mẹ của Hải nói rằng, bà không biết con trai bà bị bắt về tội gì mà? Bà tâm sự: “Tui chừ chỉ biết nguyện cầu cho con trai đang ở trong trại giam”.
